BIOFEEDBACK ฝึกขับถ่ายแก้ปัญหาท้องผูกเรื้อรัง

ปัญหาท้องผูกเรื้อรังเป็นปัญหาสุขภาพที่กวนใจใครหลายต่อหลายคน ซึ่งหนึ่งในวิธีการรักษาท้องผูกเรื้อรังโดยที่ไม่ต้องรับประทานยา คือการฝึกการทำงานของกล้ามเนื้อควบคุมการขับถ่ายและปรับการรับความรู้สึกในทวารหนักให้เป็นปกติ (Anorectal Biofeedback Training) ซึ่งใช้เวลาในการฝึกไม่นานก็สามารถแก้ปัญหาท้องผูกได้ในระยะยาว

รู้จักกับ Anorectal Biofeedback Training

การฝึกการขับถ่าย (Anorectal Biofeedback Training) เป็นการฝึกการทำงานของกล้ามเนื้อควบคุมการขับถ่ายและปรับการรับความรู้สึกในลำไส้ตรงในผู้ที่มีการขับถ่ายผิดปกติ ไม่ว่าจะเป็นภาวะท้องผูกหรือไม่สามารถกลั้นอุจจาระได้ โดยจะมีการใช้เครื่องวัดแรงดันกล้ามเนื้อและหูรูดทวารหนักร่วมกับการฝึกบริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานที่เกี่ยวข้องกับการขับถ่ายให้มีการทำงานอย่างสัมพันธ์กัน เพื่อให้เกิดการขับถ่ายอย่างมีประสิทธิภาพ 

ฝึกขับถ่ายให้ครบขั้นตอน

ในการฝึกขับถ่าย Anorectal Biofeedback Training ขณะทำการฝึกแพทย์ผู้ชำนาญการจะใส่สายขนาดเล็ก เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 6 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 10 เซนติเมตรผ่านเข้าทางทวารหนัก เพื่อแสดงภาพกราฟและแรงดันออกทางเครื่อง Anorectal Manometry ทำให้ผู้ฝึกสามารถดูภาพที่แสดงออกทางหน้าจอ ซึ่งการฝึกด้วยวิธีนี้จะช่วยให้ผู้ที่มีปัญหาท้องผูกหรือไม่สามารถกลั้นอุจจาระสามารถเรียนรู้และจดจำรูปแบบการขับถ่ายอย่างมีประสิทธิภาพได้  

โดยจะใช้เวลาฝึกครั้งละ 30 – 40 นาที จำนวน 6 ครั้ง โดยมีแพทย์หรือพยาบาลคอยแนะนำ ประกอบด้วย

1. ฝึกขับถ่ายในท่าที่เหมาะสม 
2. ฝึกการหายใจร่วมกับการฝึกเบ่งถ่าย 
3. ฝึกคลายกล้ามเนื้อหูรูดทวารหนักอย่างถูกวิธีในกรณีท้องผูก หรือฝึกขมิบออกแรงบีบกล้ามเนื้อในกรณีกลั้นอุจจาระไม่ได้

​

เตรียมให้พร้อมก่อนฝึก

• ถ่ายอุจจาระหรือสวนอุจจาระด้วยตนเอง หรือรับการสวนอุจจาระที่โรงพยาบาลอย่างน้อย 1 ชั่วโมงก่อนการฝึก
• ไม่ต้องงดน้ำและอาหาร
• หากมีโรคประจำตัวหรือมียาประจำที่ใช้ต้องปรึกษาแพทย์ผู้สั่งยาเพื่อพิจารณาการใช้หรือหยุดยาก่อนฝึก

ให้ความร่วมมือขณะฝึก

• ผู้รับการฝึกขับถ่ายจะต้องใส่สายขนาดเล็กผ่านทางทวารหนัก ปลายสายมีส่วนที่เป็นบอลลูน เพื่อใช้ในการฝึกการรับความรู้สึกของลำไส้ตรงได้
• ผู้รับการฝึกขับถ่ายจะได้รับการฝึกในท่านั่งหรือท่านอนตะแคงซ้าย (ขึ้นอยู่กับดุลพินิจของแพทย์และพยาบาลผู้ทำการฝึก) ฝึกหายใจ และฝึกการเบ่งถ่าย เพื่อปรับการรับรู้ความรู้สึกของลำไส้ตรง โดยจะทำตามขั้นตอนที่กำหนดมาอย่างถูกต้อง

ดูแลตัวเองหลังฝึก

• ทำกิจวัตรประจำวันได้ตามปกติโดยไม่มีข้อจำกัดใด ๆ
• เมื่อกลับถึงบ้านต้องฝึกขับถ่ายอย่างต่อเนื่องและติดตามการฝึกการขับถ่ายด้วยเครื่องวัดแรงดันกล้ามเนื้อและหูรูดทวารหนักให้ครบตามระยะเวลาและจำนวนครั้งที่กำหนดเพื่อประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการรักษา

ผู้ที่มีข้อจำกัดในการฝึกขับถ่าย

• ผู้ที่อายุมากกว่า 80 ปีขึ้นไป
• ผู้ที่มีปัญหาด้านระบบประสาท เช่น โรคทางสมอง มีภาวะหลงลืมหรืออัลไซเมอร์
• ผู้ที่มีปัญหาทางจิต
• ผู้ป่วยติดเตียง
• ผู้ที่ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้
• ผู้ที่มีปัญหาเรื่องการสื่อสาร

อย่างไรก็ตามในการฝึกการขับถ่ายผู้ป่วยจะต้องผ่านการตรวจวินิจฉัยโดยแพทย์เฉพาะทางเพื่อหาข้อบ่งชี้ที่ชัดเจนว่าผู้ป่วยมีภาวะท้องผูก ไม่สามารถกลั้นอุจจาระได้ หรือมีความผิดปกติในการรับรู้ความรู้สึกของลำไส้ตรง ก่อนจะเข้ารับการฝึกอย่างถูกต้องเพื่อแก้ปัญหาท้องผูกในระยะยาว