โรคภูมิแพ้เกิดจากการที่ภูมิคุ้มกันร่างกายเกิดปฏิกิริยากับสารก่อภูมิแพ้ ไม่เพียงสร้างความรำคาญ แต่ยังส่งผลกระทบกับการใช้ชีวิตประจำวันทั้งร่างกาย จิตใจ การเข้าสังคม และอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงตามมา การรักษาโรคภูมิแพ้นอกจากรับประทานยาแก้แพ้ได้มีการพัฒนาภูมิคุ้มกันบำบัดในรูปแบบเม็ดสำหรับอมใต้ลิ้น (SLIT) เพื่อควบคุมอาการแพ้ได้นานขึ้น โดยเฉพาะในผู้ที่แพ้ไรฝุ่นช่วยให้มีคุณภาพชีวิตดีขึ้นในระยะยาว
ภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น (SLIT) คืออะไร
ภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น (Sublingual Immunotherapy – SLIT) คือ การรักษาโรคภูมิแพ้โดยให้สารก่อภูมิแพ้ตามปริมาณที่กำหนด ซึ่งควบคุมโดยแพทย์เฉพาะทาง เพื่อกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันร่างกายให้ค่อย ๆ ปรับตัวจนไม่ตอบสนองต่อสิ่งที่เคยแพ้ในอดีต โดยใช้ยา SLIT ในรูปแบบเม็ดหรือหยดวางใต้ลิ้นวันละครั้ง เหมาะกับการใช้รักษาอาการแพ้ โดยใช้ยา ต่อเนื่องระยะยาว 3 ปี

ภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น (SLIT) รักษาภูมิแพ้ใด
ภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น (SLIT) สามารถรักษาภูมิแพ้ชนิดต่าง ๆ ได้แก่
- ภูมิแพ้ไรฝุ่น (Dust Mite Allergy)
- ภูมิแพ้เกสรหญ้าและต้นไม้ (Pollen Allergy / Hay Fever)
- ภูมิแพ้ขนสัตว์บางชนิด
- จมูกอักเสบจากภูมิแพ้เรื้อรัง (Allergic Rhinitis)
- โรคหืดจากภูมิแพ้ (Allergic Asthma)

ใครที่เหมาะกับภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น (SLIT)
- ผู้ที่กลัวเข็ม
- ผู้ที่เคยฉีดวัคซีนภูมิแพ้และมีอาการแพ้ หรือไม่สะดวกเดินทางมาฉีดวัคซีนภูมิแพ้
- ผู้ป่วยภูมิแพ้เรื้อรังที่ใช้ยาประจำแต่ยังควบคุมอาการไม่ได้
- ผู้ป่วยภูมิแพ้จมูก, คันตา, จาม, น้ำมูกไหล, คัดจมูกซ้ำซาก
- ผู้ป่วยภูมิแพ้ไรฝุ่นเกสรหญ้า
- เด็กอายุ 5 ปีขึ้นไปและผู้ใหญ่ทุกวัย
ปัจจุบันการรักษาด้วยภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น (SLIT) ในต่างประเทศสามารถรักษาอาการภูมิแพ้ได้ทั้งหมด แต่ในประเทศไทยภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น (SLIT) จำกัดให้ใช้ได้เฉพาะการรักษาภูมิแพ้ไรฝุ่นเท่านั้น
ขั้นตอนการรักษาด้วยภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น (SLIT)
- ตรวจประเมินสารก่อภูมิแพ้ (Skin Prick / IgE Blood Test)
- วางแผนการรักษาที่ต้นเหตุ โดยแพทย์เฉพาะทางโรคภูมิแพ้และหอบหืด
- ติดตามผลการรักษาเป็นระยะเพื่อให้การรักษามีประสิทธิภาพสูงสุด

ข้อดีของภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น (SLIT)
- สะดวกเพราะอมยาเองที่บ้านได้โดยไม่ต้องมาโรงพยาบาล
- ผลข้างเคียงน้อย อาจคันหรือระคายคอ หรือมวนท้องในช่วงแรก
- ลดการใช้ยาแก้แพ้ เมื่อรักษาไปสักระยะอาการจะค่อย ๆ ดีขึ้นโดยไม่จำเป็นต้องใช้ยา
- ป้องกันโรคแทรกซ้อน ลดโอกาสลุกลามเป็นหืดหรือไซนัสอักเสบเรื้อรัง
- เสริมภูมิคุ้มกัน สร้างความทนต่อสารก่อภูมิแพ้
ภูมิคุ้มกันบำบัดแบบฉีด (SCIT) VS ภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น (SLIT) ต่างกันอย่างไร
|
รายละเอียด |
ภูมิคุ้มกันบำบัดแบบฉีด |
ภูมิคุ้มกันบำบัดแบบอมใต้ลิ้น |
|
วิธีใช้ |
ฉีดสารก่อภูมิแพ้บริเวณต้นแขน |
วางยาเม็ดหรือหยดยาใต้ลิ้นทุกวัน |
|
สถานที่ |
ฉีดที่โรงพยาบาล |
ใช้เองที่บ้าน หลังเริ่มต้นรักษากับแพทย์ |
|
ความถี่ |
สัปดาห์ละครั้ง (ระยะเริ่มต้น) |
ทุกวัน (วันละครั้ง) |
|
ระยะเวลาการรักษา |
3 – 5 ปี |
3 – 5 ปี |
|
อายุที่ใช้ได้ |
5 ปีขึ้นไป |
5 ปีขึ้นไป (บางประเทศ 2 ปีขึ้นไป) |
|
สารภูมิแพ้ที่ใช้รักษา |
ไรฝุ่น, เกสรพืช, ขนสัตว์, รา |
ไรฝุ่น, เกสรพืช, ขนสัตว์ (จำนวนจำกัด) |
|
ผลข้างเคียงที่พบบ่อย |
บวมแดงบริเวณที่ฉีด, คัน, ปวดแขน |
คันใต้ลิ้น, ระคายคอช่วงแรก |
|
ความเสี่ยงของอาการแพ้รุนแรง (Anaphylaxis) |
พบได้น้อยมาก ต้องสังเกตหลังฉีด 30 นาที |
ต่ำมาก แทบไม่พบ |
|
จุดเด่น |
ปรับขนาดยาตามอาการได้, เหมาะกับสารหลายชนิดร่วม |
สะดวกใช้ที่บ้านได้ ไม่ต้องฉีด |
|
ข้อจำกัด |
ฉีดที่โรงพยาบาลทุกครั้ง, ไม่เหมาะกับผู้ที่กลัวเข็ม |
ใช้ทุกวัน, สารก่อภูมิแพ้บางชนิดไม่มีแบบอมใต้ลิ้น |
|
ผลการรักษาระยะยาว |
ลดอาการแพ้และความรุนแรงได้ 70 – 90% |
ลดอาการแพ้และความรุนแรงได้ 60 – 80% |
องค์การแพทย์ยุโรปหรือสถาบันโรคภูมิแพ้และภูมิคุ้มกันทางคลินิกแห่งยุโรป (European Academy of Allergy and Clinical Immunology – EAACI) และสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (Food and Drug Administration – FDA) ได้รับรองประสิทธิภาพของ SLIT ในการรักษาโรคภูมิแพ้ไรฝุ่นและเกสรพืช และมีงานวิจัยหลายฉบับยืนยันว่า SLIT ลดอาการภูมิแพ้ได้อย่างมีนัยสำคัญ ตั้งแต่ 30 – 70% ภายใน 6 – 12 เดือน และให้ผลระยะยาวหลังหยุดยา โดยเฉพาะในผู้ป่วยเด็กตอบสนองได้ดี ป้องกันไม่ให้ลุกลามเป็นหืด
โรงพยาบาลที่ชำนาญการรักษาโรคภูมิแพ้ที่ไหนดี
ศูนย์โรคภูมิแพ้และหอบหืด โรงพยาบาลกรุงเทพ พร้อมให้การตรวจประเมิน วินิจฉัย ดูแลรักษาผู้ป่วยโรคภูมิแพ้อย่างใกล้ชิด ตลอดจนให้คำปรึกษาและให้ความรู้ที่ถูกต้อง ด้วยทีมแพทย์เฉพาะทางและทีมสหสาขาที่มีความชำนาญและมากด้วยประสบการณ์เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดี
แพทย์ที่ชำนาญการรักษาโรคภูมิแพ้
พญ.ลินน่า งามตระกูลพานิช แพทย์ผู้ชำนาญการด้านภูมิแพ้และหอบหืด ศูนย์ภูมิแพ้และหอบหืด โรงพยาบาลกรุงเทพ
สามารถคลิกที่นี่เพื่อทำนัดหมายได้ด้วยตนเอง









