CHECKLIST ลูกคุณมีพัฒนาการสมวัยหรือเปล่า

จากข้อมูลการสำรวจพัฒนาการเด็กของกรมอนามัย ปี พ.ศ. 2557 พบว่า เด็กแรกเกิดถึง 5 ขวบมีพัฒนาการล่าช้าร้อยละ 27.5 หรือราว 1 ล้านคนทั่วประเทศ ซึ่งสาเหตุของการพัฒนาการล่าช้าในเด็กเกิดจากหลายปัจจัย อาทิ การเลี้ยงดู การขาดสารอาหาร หรือการขาดการกระตุ้นพัฒนาการ ซึ่งสิ่งเหล่านี้มีความสำคัญในช่วง 5 ขวบปีแรกมาก เนื่องจากเป็นช่วงวัยที่เด็กจะมีพัฒนาการทางสมองเต็มที่

การมีพัฒนาการสมวัยเป็นเครื่องแสดงว่าเด็กเจริญเติบโตอย่างสมบูรณ์พร้อม ซึ่งพัฒนาการของเด็กจะดำเนินไปตามช่วงวัย คุณพ่อคุณแม่สามารถเช็กพัฒนาการของลูกได้เบื้องต้นว่าในแต่ละช่วงวัยพวกเขาทำสิ่งเหล่านี้ได้หรือยัง

​

 

เด็กวัย 2 เดือน

• ยิ้ม
• ส่งเสียงอ้อแอ้
• สบตา
• เอามือเข้าปาก
• ส่งเสียงร้องสื่อสารได้หลากหลายแบบ เช่น ยามหิวหรือยามเหนื่อย ฯลฯ
• ขยับแขนขาเท่ากันทั้งสองข้าง
• ชันคอได้เมื่อถูกอุ้ม
• ยกศีรษะได้เมื่อนอนคว่ำ

 

เด็กวัย 4 เดือน

• ยิ้มทัก
• ตั้งศีรษะได้เมื่อนั่งบนตัก
• เริ่มกลิ้งตัวและเอื้อมคว้าสิ่งของ
• อยากให้เล่นด้วย
• สงบอารมณ์เองได้
• ชอบขดตัว
• แสดงท่าทีให้รู้ว่าตัวเองชอบอะไรและไม่ชอบอะไรได้
• เมื่อนอนคว่ำใช้แขนยกหน้าอกขึ้นได้
• ส่งเสียงพูดที่มีเสียงพยัญชนะหลากหลายมากขึ้น

 

เด็กวัย 6 เดือน

• กลิ้งตัว
• นั่งเองได้ชั่วครู่, ยันกายไปข้างหน้า
• ชอบเล่นกับผู้เลี้ยง
• พูดส่งเสียงพยัญชนะต่อเนื่องกันหลายคำและพยายามจะคุยกับคุณ
• ชอบมองไปรอบ ๆ
• เริ่มจำชื่อได้
• ยิ้มให้คนที่รู้จัก
• หยิบสิ่งของเข้าปาก

 

เด็กวัย 9 เดือน

• มองตามสิ่งของที่ตกลงมา
• เกาะเหนี่ยวตัวขึ้นเพื่อยืน
• กลัวคนแปลกหน้า
• เข้ามาหาคุณเพื่อเล่นด้วยและทำให้ตัวเองรู้สึกอบอุ่น
• นั่งได้มั่นคง
• ส่งเสียงเลียนแบบผู้เลี้ยงได้
• มองดูภาพในหนังสือได้
• คลานได้
• เล่นจ๊ะเอ๋
• ชี้สิ่งของที่สนใจ

 

เด็กวัย 12 เดือน

• เอาของเล่นกระทบกัน
• โบกมือบ๊ายบาย
• พยายามจะทำเลียนแบบในสิ่งที่ผู้เลี้ยงทำ
• ยืนคนเดียวได้
• ดื่มน้ำจากถ้วยได้
• พูดได้ 1 – 2 คำ
• ส่งเสียงพูดคุยเลียนแบบผู้เลี้ยง
• พยายามเลียนเสียงที่คุณทำ
• มองสิ่งที่คุณกำลังมอง
• ร้องไห้เมื่อคุณออกห่าง
• ยื่นหนังสือให้คุณอ่านให้
• ทำตามคำสั่งง่าย ๆ ได้
• เล่นจ๊ะเอ๋

 

​ 

เด็กวัย 18 เดือน

• รู้จักชื่อหนังสือที่ชอบ
• หัวเราะโต้ตอบผู้อื่น
• วิ่งได้
• เดินขึ้นบันได
• พูดได้อย่างน้อย 6 คำ
• ใช้ช้อนและถ้วยโดยแทบไม่หก
• ชี้อวัยวะในร่างกายได้ 1 อย่าง
• ชอบเข้าไปช่วยทำงานต่าง ๆ ในบ้าน

 

เด็กวัย 2 ขวบ

• เรียงบล็อกชิ้นเล็กได้ 5 – 6 อัน
• เตะบอล
• เดินขึ้นลงบันไดได้ทีละ 1 ขั้นคนเดียวขณะจับกำแพงหรือราวบันได
• ชี้ภาพที่คุณเอ่ยชื่อขณะอ่านหนังสือได้ อย่างน้อย 2 ภาพ
• ขว้างลูกบอลข้ามไหล่
• บอกชื่อได้ 1 รูป เช่น แมว สุนัข หรือลูกบอล ฯลฯ
• กระโดดอยู่กับที่
• ทำเลียนแบบสิ่งที่คุณทำ
• ทำตามคำสั่ง 2 ขั้นตอนได้
• พูดสองคำติดกันได้ เช่น “กินข้าว”
• พลิกเปิดหนังสือทีละหน้าได้
• เล่นสมมติ
• เล่นอยู่ข้าง ๆ กับเด็กคนอื่นได้

 

เด็กวัย 3 ขวบ

• ต่อบล็อกเล็กได้ 6 อัน
• ขว้างบอลข้ามไหล่
• ทรงตัวบนเท้าข้างเดียวได้
• วาดรูปวงกลม
• บอกชื่อเพื่อน
• เล่นบทบาทสมมติ
• พูดคุยได้ 2 – 3 ประโยคในทีเดียว
• รู้จักชื่อและบอกประโยชน์ของถ้วย ช้อน ลูกบอล และสีเทียนได้
• พูดแล้วผู้อื่นฟังเข้าใจเป็นส่วนใหญ่
• เดินขึ้นบันไดโดยสลับเท้า
• ฝึกเข้าห้องน้ำเองได้ในช่วงกลางวัน
• วาดรูปคนที่ประกอบด้วย 2 ส่วน
• ดูแลตัวเองได้ เช่น กินอาหาร แต่งตัว ฯลฯ
• ระบุเพศตัวเองได้
  
  

​

 

เด็กวัย 4 ขวบ

• ต่อตึกด้วยบล็อกเล็ก 8 ชิ้น
• วาดรูปกากบาท
• ทรงตัวบนเท้าข้างเดียวได้
• บอกชื่อสีได้ 4 สี
• กระโดดกระต่ายขาเดียว
• วาดรูปคนที่ประกอบด้วย 3 ส่วน
• แต่งตัวเองและติดกระดุมเองได้
• เล่นบทบาทสมมติคนเดียวและเล่นกับคนอื่น
• รู้จักชื่อและอายุตัวเองรวมถึงเพศ
• เล่นเกมที่ผลัดกันเล่นได้
• สื่อสารให้คนอื่นเข้าใจได้
• แปรงฟันเองได้

 

เด็กวัย 5 ขวบ

• ฟังเข้าใจและทำตามคำชี้แนะง่าย ๆ ได้
• เล่าเรื่องได้เป็นประโยคที่สมบูรณ์
• นับเลขได้ 1 – 10
• บอกชื่อสีได้อย่างน้อย 4 สี
• วาดรูปคนที่มีส่วนประกอบ 6 ส่วน
• วาดรูปสี่เหลี่ยมและสามเหลี่ยมได้
• เขียนตัวอักษรหรือตัวเลขได้บางตัว
• ทรงตัวด้วยเท้าเดียวได้
• ก้าวกระโดด กระโดดขาเดียว ปืน
• ผูกเงื่อน

 

เด็กวัย 6 ขวบ

• ฟังเข้าใจและทำตามคำชี้แนะง่าย ๆ ได้
• บอกชื่อสีได้อย่างน้อย 4 สี
• ทรงตัวด้วยเท้าเดียวได้
• วาดรูปคนที่ประกอบด้วย 6 ส่วน
• นับเลขได้ 1 – 10
• วาดรูปสี่เหลี่ยมและสามเหลี่ยมได้
• เล่าเรื่องได้เป็นประโยคที่สมบูรณ์
• เขียนตัวเลขหรือตัวอักษรบางตัวได้
• ก้าวกระโดด กระโดดขาเดียว ปีน
• ผูกเงื่อน

 

รับมือลูกเสี่ยงพัฒนาการล่าช้า

หากคุณพ่อคุณแม่ลองเช็กพัฒนาการในแต่ละช่วงอายุของลูกดูแล้วพบว่า ลูกมีความเสี่ยงที่จะมีพัฒนาการล่าช้า หรือลองกระตุ้นพัฒนาการของลูกแล้วไม่ได้ผล ควรรีบพาเด็กมาพบแพทย์เพื่อปรึกษาและตรวจวัดระดับพัฒนาการอย่างละเอียด เนื่องจากแพทย์จะมีเครื่องมือในการตรวจวัดพัฒนาการเด็กที่ได้ผลลัพธ์ที่ถูกต้อง และมีแพทย์ผู้ชำนาญการคอยดูแลอย่างใกล้ชิด สามารถช่วยกระตุ้นพัฒนาการของเด็กให้กลับมาเติบโตสมวัยได้

 

​

 

ทุกอย่างมีทางออกที่ “คลินิกพัฒนาการเด็ก ศูนย์กุมารเวช”

คุณสามารถพาลูกเข้ารับโปรแกรมการตรวจเช็กพัฒนาการเด็ก โดยแพทย์ผู้ชำนาญการของคลินิกพัฒนาการเด็ก ศูนย์กุมารเวช อาทิ

• โปรแกรมตรวจคัดกรองพัฒนาการเด็กเบื้องต้น
• โปรแกรมตรวจวัดระดับพัฒนาการเด็กในแต่ละวัย
• โปรแกรมตรวจวัดระดับพัฒนาการเด็กในแต่ละวัย ทักษะในการบริหารจัดการ และทักษะก่อนเข้าเรียน และทักษะในการเรียนของเด็ก (Pre – Academic Skills)

เทคโนโลยีการตรวจวัดพัฒนาการ

อาทิ เครื่องมือ ASQ, เครื่องมือ Denver II หรือเครื่องมือมาตรฐาน Mullen Scale of Early Learning ที่สามารถบอกเป็นคะแนนในแต่ละระดับโดยเปรียบเทียบกับคะแนนมาตรฐานสากล ซึ่งเป็น Standard Test ที่ให้ผลแน่ชัดกว่าที่อื่นในรูปแบบ Screening Test

พร้อมด้วยทีมบุคลากรสหสาขาวิชาชีพ ได้แก่ จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น กุมารแพทย์ผู้ชำนาญการสาขาพัฒนาการและพฤติกรรม นักกิจกรรมบำบัด นักแก้ไขการพูด หรือครูการศึกษาพิเศษที่ช่วยด้านการปรับพฤติกรรมและกระตุ้นพัฒนาการของเด็กที่เกิดปัญหาให้กลับมาเป็นปกติและเติบโตสมวัย

 

ที่มาข้อมูล :

• เว็บไซต์ Bright Future https://brightfutures.aap.org/Pages/default.aspx
• เว็บไซต์ Child Develop Series ของกระทรวงสาธารณสุขและภาคีเครือข่ายด้านพัฒนาการเด็ก http://www.hpc.go.th/director/dspm/index.php?module=!&file=ip1_childDev.php
• รายงานประจำปี กรมอนามัย พ.ศ. 2557 http://gic.anamai.moph.go.th/ewt_dl_link.php?nid=316