เก็บคะแนนสุขภาพง่ายๆ ด้วยการตรวจน้ำตาลในเลือดแบบ DIY

คุณหมอพร้อมพรรณ พฤกษากร เชี่ยวชาญด้านโรคต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสมแห่งแผนกอายุกรรม มาชวนผู้ป่วยเบาหวานให้ตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเอง เพราะเป็นวิธีที่ง่าย ทำได้ทันทีและยังสามารถนำผลการวัดน้ำตาลที่ได้มาอ้างอิงในการแก้ไขการเกิดภาวะน้ำตาลของแพทย์ การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง SMBG (Self-Monitoring of Blood Glucose) ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการควบคุมโรคเบาหวาน ผู้ที่สามารถตรวจระดับน้ำตาลในเลือดได้เองเป็นประจำนั้นสามารถปรับการดูแลตนเองได้อย่างทันท่วงที กรณีผู้ป่วยที่เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ เช่น หน้ามืด ใจสั่น เหงื่อแตก หิว ก็จะสามารถนำเครื่องตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเองทันที

อีกทั้งยังสามารถนำผลการวัดน้ำตาลที่ได้มาอ้างอิงในการแก้ไขการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้ตามคำแนะนำของแพทย์นอกจากการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเองเป็นประจำ จะเป็นตัวชี้วัด สะท้อนผลของยาที่ใช้รักษา และยังรู้ว่าพฤติกรรมการรับประทาน และการออกกำลังกาย มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยรายนั้น ๆ อย่างไร ทำให้มีการวางแผนควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้อย่างเหมาะสม และยังลดโอกาสเสี่ยงเกิดโรคแทรกซ้อนจากโรคเบาหวานมากยิ่งขึ้น

ผู้ป่วยเบาหวานที่ตรวจน้ำตาลในเลือดด้วยตนเอง จะทำให้ช่วยควบคุมเบาหวานให้ได้ดีขึ้น ช่วยให้ช่วยให้ข้อมูลระดับน้ำตาลเพิ่มเติม เสริมจากค่าน้ำตาลสะสม (HbA1C) ในการประเมินการควบคุมเบาหวาน ทั้งยังสามารถตรวจค้นหา หรือหาแนวโน้มที่จะเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ และภาวะน้ำตาลที่สูงเกินเกณฑ์เป้าหมาย ป้องกัน และแก้ไข ทำให้เพิ่มความปลอดภัยและความมั่นใจของผู้ป่วย ทั้งนี้ยังเป็นแรงจูงใจให้มีการดูแลตนเอง โดยปกติแล้วแพทย์มักแนะนำให้ผู้ป่วยเบาหวานตรวจน้ำตาลด้วยปลายนิ้วในเวลา “ก่อนอาหารเช้า” เพื่อปรับขนาดของอินซูลินออกฤทธิ์ยาว หรือก่อนอาหารแต่ละมื้อและหลังอาหาร 2 ชม เพื่อประเมินการตอบสนองของระดับน้ำตาล ตามระยะเวลาการออกฤทธิ์ของอินซูลิน เพื่อปรับขนาดของอินซูลินให้เหมาะสมกับอาหารที่รับประทาน ผู้ป่วยบางรายอาจได้รับคำแนะนำให้ตรวจน้ำตาลปลายนิ้วก่อน ระหว่างก่อนและหลังออกกำลังกายที่ใช้ระยะเวลานาน เพื่อพิจารณาอาหารว่าง หรือปรับขนาดของอินซูลินให้เหมาะสมและควรคำนึงว่า การตรวจน้ำตาลปลายนิ้วนั้น ควรทำก่อนการขับรถเพื่อลดความเสี่ยงการเกิดอาการน้ำตาลในเลือดต่ำขณะขับรถ โดยก่อนขับรถควารมีน้ำตาลในเลือดมากกว่า 90 มก/ดล. สำหรับผู้เสี่ยงต่ำน้ำตาลในเลือดต่ำในเวลากลางคืน ควารมีการตรวจน้ำตาลในเลือดก่อนนอน และเวลา 3.00 น.

เรามาดูกันว่าผู้ป่วยเบาหวานต้องเตรียมอุปกรณ์อะไรบ้าง

แอลกอฮอล์
สำลีแห้ง
อุปกรณ์เจาะเลือด
แถบตรวจน้ำตาล
เครื่องตรวจค่าน้ำตาล
เข็มเจาะเลือดหรือปากกาเจาะเลือด

ขั้นตอนการเจาะน้ำตาลปลายนิ้วด้วยตนเอง

เสียบแผ่นตรวจน้ำตาล เข้ากับตัวเครื่องกดปุ่มเปิด (บางรุ่นเปิดอัตโนมัติ)
ใส่หัวเข็มในปากกาเจาะเลือด ปรับระดับความลึกตามความหนาของผิวหรือใช้เข็มเจาะแบบใช้แล้วทิ้ง
ใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์ เช็ดบริเวณปลายนิ้วที่จะเจาะ และรอแอลกอฮอล์แห้ง
เจาะเลือดบริเวณปลายนิ้วด้านข้าง ของนิ้วชี้ นิ้วกลาง หรือนิ้วนาง
หยดเลือดบนแถบตรวจน้ำตาล ในแนวขนานกับตำแหน่งดูดเลือดให้เต็มบริเวณที่รับหยดเลือด
กดตำแหน่งที่เจาะด้วยสำลีแห้ง จนเลือดหยุดไหล รอเครื่องอ่านผลและบันทึกผลการตรวจเลือดในสมุดบันทึก