ผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูกสันหลังส่วนเอวแบบแผลเล็ก (MIS TLIF)

หากกระดูกสันหลังส่วนเอวเกิดปัญหา ไม่ว่าจะเกิดจากการเคลื่อนหรือเส้นประสาทถูกกดทับจากการที่อายุเพิ่มมากขึ้นหรือการใช้งานมาอย่างหนัก ถ้าอาการไม่รุนแรงอาจใช้การสร้างความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อควบคู่กับการใช้ยา แต่หากอาการรุนแรงถึงขั้นที่ปวดร้าวชาจากหลังและสะโพกลงมาที่ขาร่วมกับอาการอ่อนแรงที่ขา การผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูกสันหลังส่วนเอวผ่านผิวหนังแบบแผลเล็ก หรือ MIS TLIF (Minimally Invasive Transforaminal Lumbar Interbody Fusion) คืออีกทางเลือกการรักษาที่ช่วยคืนคุณภาพชีวิตให้กลับมาอีกครั้ง

การผ่าตัดกระดูกสันหลังส่วนเอวคืออะไร

การผ่าตัดกระดูกสันหลังส่วนเอวมักใช้รักษาผู้ป่วยที่มีปัญหาเรื่องเส้นประสาทที่กระดูกสันหลังส่วนเอวถูกกดทับจากหมอนรองกระดูกสันหลังเสื่อม เคลื่อน หรือกระดูกสันหลังตีบ ทำให้เกิดอาการปวดร้าวชาจากหลัง สะโพก ลงมาที่ขา ร่วมกับอาการอ่อนแรงที่ขา ยืนหรือเดินไกลไม่ได้ โดยทั่วไปการรักษาโดยการผ่าตัดผ่านกล้องเพื่อขยายโพรงกระดูกสันหลังและผ่าตัดหมอนรองกระดูกที่เคลื่อนทับเส้นประสาทออกสามารถช่วยแก้ปัญหาได้ดี แต่ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการปวดหลังมากและเรื้อรัง เนื่องจากมีภาวะกระดูกสันหลังเสื่อมร่วมด้วย มีผลให้เคลื่อนคลอน ไม่มั่นคง รวมถึงภาวะกระดูกสันหลังผิดรูป มีความจำเป็นต้องผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูกสันหลังส่วนนั้นให้ติดกัน เพื่อให้เกิดความแข็งแรง มั่นคง ไม่เคลื่อนคลอน ซึ่งจะทำให้อาการปวดที่หลังดีขึ้นด้วย

เทคนิคการผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูกสันหลังมีการพัฒนาอย่างไร

ในอดีตการผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูกสันหลังนิยมทำโดยการเปิดแผลที่กลางหลัง (Open Laminectomy) โดยศัลยแพทย์จะทำการเลาะกล้ามเนื้อและตัดกระดูกออกบางส่วน รวมถึงการใส่โลหะดามกระดูก (Pedicle Screw Fixation) จากทางด้านหลังเพื่อยึดตรึงกระดูกสันหลังให้อยู่นิ่งและติดกันในที่สุด

จากการศึกษาต่อมาพบว่าน้ำหนักที่ส่งผ่านมาที่กระดูกสันหลังส่วนเอวจะผ่านมาทางหมอนรองกระดูกสันหลังซึ่งเป็นด้านหน้าของกระดูกสันหลังกว่า 70 – 80% ของน้ำหนักทั้งหมด ดังนั้นการเชื่อมกระดูกให้ได้ผลดีควรจะทำการเชื่อมกระดูกสันหลังด้านหน้าบริเวณหมอนรองกระดูกสันหลัง (Interbody Fusion) ร่วมกับการยึดตรึงกระดูกโดยใช้โลหะดามกระดูกจากทางด้านหลัง (Pedicle Screw) ซึ่งเทคนิคการผ่าตัดที่นิยมทำคือ Open Transforaminal Lumbar Interbody Fusion หรือ Open TLIF โดยทำการตัดข้อกระดูก Facet Joint ของกระดูกสันหลังข้างหนึ่ง และตัดเอาหมอนรองกระดูกสันหลังออกให้มากที่สุด จากนั้นจะใส่อุปกรณ์แทนหมอนรองกระดูก (Spacer) ร่วมกับกระดูกของผู้ป่วย (Bone Graft) และกระดูกเทียม (Bone Substitute) เข้าไปแทนที่ในตำแหน่งที่เป็นหมอนรองกระดูกสันหลังเดิม เพื่อช่วยเพิ่มอัตราการเชื่อมติดของกระดูกสันหลังให้สูงขึ้น (Increased Fusion Rate )สามารถรักษาหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท

ขั้นตอนการผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูกสันหลังส่วนเอวแบบแผลเล็ก MIS TLIF

ในปัจจุบันได้มีการพัฒนาเทคนิคผ่าตัดกระดูกสันหลัง โดยใช้เทคโนโลยีการผ่าตัดสมัยใหม่ที่ช่วยให้สามารถทำการผ่าตัดแบบแผลเล็ก (Minimally Invasive Surgery) เรียกว่า “MIS TLIF” โดยมีขั้นตอนดังนี้

ก่อนผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูกสันหลังส่วนเอว ศัลยแพทย์จะเปิดแผลผ่าตัดด้านหลังขนาดเล็กประมาณ 1 นิ้ว เพื่อสอดอุปกรณ์คล้ายท่อเข้าไปยังกระดูกสันหลัง หลังจากนั้นจะทำการผ่าตัดผ่านท่อโดยใช้กล้องจุลทรรศน์ (Microscope) ที่ช่วยเพิ่มกำลังขยายภาพให้ใหญ่ขึ้นมาก ทำให้เห็นตำแหน่งที่จะผ่าตัด ได้แก่ กระดูก หมอนรองกระดูก รวมถึงเส้นประสาทบริเวณใกล้เคียงได้อย่างชัดเจน
หลังผ่าตัดเอาหมอนรองกระดูกและกระดูกงอกที่กดทับเส้นประสาทออก จากนั้นแพทย์จะทำการเชื่อมกระดูกสันหลัง (Interbody Fusion) โดยใส่อุปกรณ์แทนหมอนรองกระดูก (Spacer) ร่วมกับกระดูกของผู้ป่วย (Bone Graft) เข้าไปในช่องหมอนรองกระดูกสันหลัง ใส่โลหะดามกระดูกผ่านแผลเจาะขนาดเล็กผ่านผิวหนัง โดยใช้เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สร้างภาพ 3 มิติ (O-arm) ร่วมกับเครื่องระบบนำวิถี (Navigator) มาช่วยบอกตำแหน่งของสกรูและโลหะดามกระดูก เพื่อให้เกิดความถูกต้อง ตรงตามตำแหน่ง ไม่กระทบกระเทือนเส้นประสาทที่อยู่ใกล้เคียง โดยการผ่าตัดด้วยวิธี MIS TLIF จะใช้เวลาประมาณ 2 – 3 ชั่วโมง

เตรียมตัวก่อนผ่าตัด MIS TLIF อย่างไร

งดน้ำและอาหารก่อนผ่าตัด 8 ชั่วโมง เพื่อลดความเสี่ยงการสำลักอาหารระหว่างดมยาสลบเพื่อผ่าตัด
งดยาบางชนิดตามที่แพทย์สั่ง เช่น ยาที่มีผลต่อการแข็งตัวของเลือด อาทิ Aspirin, Ibuprofen, Naproxen, Plavix, Warfarin และยาสมุนไพรทุกชนิด
งดสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์อย่างน้อย 2 สัปดาห์ก่อนผ่าตัด
นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ทำจิตใจให้สบาย

ดูแลหลังผ่าตัด MIS TLIF อย่างไร

เลี่ยงกิจกรรมใช้แรง ยกของหนัก หรือออกกำลังกายหนัก 1 – 3 เดือนหลังผ่าตัด เพื่อให้มวลกระดูกเชื่อมติดกับหมอนรองกระดูกเทียมอย่างมั่นคงแข็งแรง
ใส่อุปกรณ์พยุงสันหลัง (Lumbar support) ตามคำแนะนำของแพทย์
งดไอ จาม ก้มตัว เบ่งหรือบิดหมุนตัว 4 สัปดาห์หลังการผ่าตัด
อย่านั่งหรือยืนนานติดต่อกันเกิน 2 ชั่วโมง 6 สัปดาห์การผ่าตัด
หลังผ่าตัด 1 เดือนสามารถกลับไปขับรถได้ตามปกติ
มาพบแพทย์ตามนัดและปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด

ข้อดีของ MIS TLIF

ผ่าตัดได้หลายวิธีการ การผ่าตัดเชื่อมข้อ Interbody Fusion แบบ MIS สามารถทำได้หลายวิธี โดยจะแบ่งตามทางเข้าของการผ่าตัด (Surgical Approach) เช่น ผ่าเข้าด้านหน้าทางหน้าท้อง (Anterior Approach) หรือทางด้านข้าง (Lateral Approach) ซึ่งในบางกรณีหลังจากเชื่อมข้อกระดูกในหมอนรองกระดูกแล้วต้องพลิกผู้ป่วยจัดท่าใหม่เพื่อมาใส่โลหะดามกระดูก (Pedicle Screw) ทางด้านหลัง แต่การทำ MIS TLIF ที่เข้าทางด้านหลังนี้สามารถทำได้ในการผ่าตัดท่าเดียวทำให้ช่วยลดระยะเวลาที่ใช้ในการผ่าตัด
แผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวไว ลดโอกาสติดเชื้อ การผ่าตัดด้วยวิธี MIS TLIF เป็นการผ่าตัดแผลเล็ก ไม่ได้มีการตัดเลาะเปิดกล้ามเนื้อ ทำให้เสียเลือดน้อย โอกาสติดเชื้อน้อยกว่าผ่าตัดแบบเปิด อีกทั้งปวดแผลน้อยกว่ามาก ทำให้ผู้ป่วยส่วนใหญ่ใช้ยาแก้ปวดหลังผ่าตัดน้อยกว่าการผ่าตัดแบบเปิด โดยปกติสามารถลุกยืนเดินได้ในวันถัดไปหลังผ่าตัด ระยะเวลาพักฟื้นสั้นกว่า ทำให้สามารถกลับไปทำกิจกรรมและทำงานได้เร็วขึ้น
มั่นใจในประสิทธิภาพการผ่าตัด เพราะการผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูกสันหลังส่วนเอวผ่านผิวหนังแบบแผลเล็ก หรือ MIS TLIF (Minimally Invasive Transforaminal Lumbar Interbody Fusion) ช่วยผ่าตัดกระดูกสันหลังส่วนเอวได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งเทคนิคการผ่าตัดอาจขึ้นอยู่กับสภาวะผู้ป่วยในแต่ละราย เนื่องจากการผ่าตัด MIS TLIF จะต้องใช้ความชำนาญในการผ่าตัดของศัลยแพทย์และต้องอาศัยเทคโนโลยีและอุปกรณ์ที่ทันสมัย เช่น กล้อง Microscope, O-arm, Navigator, Minimally Access Tubular Retractor System รวมถึง Percutaneous Pedicle Screw โลหะดามกระดูกที่ใส่ผ่านผิวหนัง ซึ่งผู้ป่วยควรได้รับการดูแลรักษาภายใต้ศัลยแพทย์แพทย์ผู้ชำนาญในโรงพยาบาลที่ได้มาตรฐาน เพื่อให้มั่นใจตลอดการรักษาและกลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดีในระยะยาว

โรงพยาบาลที่ชำนาญการผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูกสันหลังส่วนเอวแบบแผลเล็ก (MIS TLIF)

ศูนย์กระดูกสันหลัง โรงพยาบาลกรุงเทพอินเตอร์เนชั่นแนล โรงพยาบาลเพื่อกระดูกและสมอง พร้อมดูแลทุกปัญหากระดูกสันหลัง รวมถึงกระดูกทับเส้นประสาทรักษาด้วยทีมแพทย์เฉพาะทางที่มากด้วยประสบการณ์และทีมสหสาขาที่พร้อมดูแลให้คำปรึกษาอย่างใกล้ชิด พร้อมเครื่องมือและเทคโนโลยีทันสมัยในการรักษาและผ่าตัดกระดูกสันหลัง โดยเฉพาะการผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูกสันหลังส่วนเอวแบบแผลเล็ก (MIS TLIF) ที่ช่วยให้กลับมาเคลื่อนไหวได้อย่างคล่องตัวในทุกวัน