ခြေသလုံးနာခြင်းနှင့် ခြေထောက်နာခြင်းတို့သည် အရိုးနှင့် အဆစ်စနစ်ရှိ ရောဂါများကြောင့် ဖြစ်ရကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ မကြာခဏ နားလည်ကြပါသည်။ သို့မဟုတ် အာရုံကြောစနစ်၏ ရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့မဟုတ် အချို့လူများက ၎င်းသည် သက်ကြီးရွယ်အိုများ၏ ပုံမှန်ရောဂါလက္ခဏာဟု ထင်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် လမ်းလျှောက်ခြင်း သို့မဟုတ် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်းတို့တွင် လက္ခဏာများသည် ပိုမိုဆိုးရွားလေ့ရှိသည်။
peripheral artery အကြောင်း သိပါရစေ
Peripheral arteries ဆိုသည်မှာ လက်၊ ခြေထောက်၊ လက်၊ ခြေ၊ ကျောက်ကပ်နှင့် ဝမ်းဗိုက်ရှိ သွေးလွှတ်ကြောများကဲ့သို့ နှလုံးနှင့် ဦးနှောက်မှလွဲ၍ ခန္ဓာကိုယ်၏ အစိတ်အပိုင်း အမျိုးမျိုးကို ထောက်ပံ့ပေးသော သွေးလွှတ်ကြောများဖြစ်သည်။ နှင့် အာရုံကြောစနစ်။သွေးကြောကျဉ်း သွေးကြောများထက် မနည်း။
peripheral artery disease ၏အကြောင်းရင်းများ
Peripheral artery disease သည် သွေးလွှတ်ကြောများ ကျဉ်းမြောင်းခြင်း၊ ပိတ်ဆို့ခြင်း သို့မဟုတ် သွေးခဲခြင်း ကဲ့သို့သော ရောဂါများဖြစ်သည့် သွေးတိုး၊ ဆီးချို၊ သွေးတွင်း ကိုလက်စထရော မြင့်မားခြင်း၊ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း၊ အဝလွန်ခြင်း သို့မဟုတ် အသက်အရွယ် ကြီးရင့်ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်ရသည်။ ဒါတွေအားလုံးဟာ သွေးလွှတ်ကြောတွေ ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေပါ။
ခြေထောက်အတွင်းပိုင်း သွေးလွှတ်ကြောရောဂါ၏ လက္ခဏာများ
- အထူးသဖြင့် လမ်းလျှောက်ခြင်း သို့မဟုတ် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်သည့်အခါ ခြေထောက်နာခြင်း၊ ခြေသလုံးကြွက်သားများ နာကျင်ခြင်း။
- ခြေဖဝါးများ ထုံကျင်ခြင်း (သို့) အရောင်ပြောင်းခြင်း။ အချို့ကိစ္စများတွင် အရေပြားအပူချိန်သည် ပိုအေးလာနိုင်သည်။
- ခြေဖနောင့် သို့မဟုတ် ခြေဖနောင့်အနာများကို ကုသရန်ခက်ခဲပြီး နှေးကွေးစွာ သက်သာပျောက်ကင်းသော ဒဏ်ရာများကို ဆီးချိုရောဂါရှိသူများတွင် တွေ့ရတတ်သည်။ တခါတရံမှာ ဒဏ်ရာက ပြန့်နှံ့သွားပြီး gangrene ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
*** ဤလက္ခဏာများသည် တစ်ဖက် သို့မဟုတ် နှစ်ဖက်စလုံးတွင် ရှိနေနိုင်သည်။
ရောဂါအမည်တပ်ခြင်း။
ရောဂါရှာဖွေခြင်း၏အရေးပါမှု အထူးသဖြင့် ခြေထောက်များတွင် ရောဂါလက္ခဏာများကို ရပ်တန့်ရန် ကူညီပေးသည့်အပြင်၊ နှလုံးနှင့် ဦးနှောက်သွေးကြောဆိုင်ရာရောဂါများကို ကာကွယ်ပေးရာတွင်လည်း အရေးကြီးပါသည်။ လုပ်ဆောင်နိုင်သော ရောဂါရှာဖွေစမ်းသပ်မှုများမှာ- ခြေကျင်းဝတ်ရှိ သွေးကြောများ တင်းမာမှုကို တိုင်းတာခြင်း။ ABI (Ankle Brachial pressure Index) ဟုခေါ်သော ကိရိယာကို အသုံးပြု၍ ABI တိုင်းတာမှုသည် ခြေကျင်းဝတ်၏ Systolic ဖိအားနှင့် လက်တစ်ဖက်စီ၏ Systolic ဖိအားအချိုးဖြစ်သည်။ ABI ၏ ပုံမှန်တန်ဖိုးမှာ 1 ဖြစ်သည်။
နိယာမမှာ ခြေထောက်ရှိ သွေးပေါင်ချိန်သည် လက်မောင်းရှိ သွေးပေါင်ချိန်ထက် ညီမျှသော သို့မဟုတ် ပိုများသင့်သည်။ ထိုထက်နည်းပါက ထိုဘက်ခြမ်းရှိ သွေးကြောများ ကျဉ်းသွားဖွယ်ရှိသည်ဟု ဆိုလိုပါသည်။၎င်းကို လွယ်ကူစွာ၊ အဆင်ပြေစွာ၊ လျင်မြန်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီး ရောဂါကို အစပထမတွင် ရှာဖွေနိုင်ပါသည်။ လူနာကို အန္တရာယ် ကင်းတယ်။ ဆရာဝန်သည် ပိုမိုအသေးစိတ်အချက်အလက်များကိုကြည့်ရှုလိုပါက ၎င်းတို့သည် သွေးကြောများ၏အသေးစိတ်အချက်အလက်များကိုစစ်ဆေးရန်အတွက် ကွန်ပျူတာဓာတ်မှန်ရိုက်စက် (64 – Slice CT Scan) သို့မဟုတ် သံလိုက်ပဲ့တင်ရိုက်ခတ်မှုပုံရိပ်ဖော်စက် (MRI) ကဲ့သို့သော ရောဂါရှာဖွေရေးကိရိယာများကို အသုံးပြုမည်ဖြစ်သည်။ အသေးစိတ်နှင့် အရှင်းလင်းဆုံး ဖြေဆိုနိုင်သော စာမေးပွဲ၏ အစိတ်အပိုင်းမှာ ဓါတ်မှန်ရိုက်ခြင်း သို့မဟုတ် Angiogram ဖြင့် စစ်ဆေးခြင်း။
peripheral artery disease ကို ကုသပါ။
ကုသမှုနည်းလမ်းသည် သွေးကြောများ ကျဉ်းသွားသည့်နေရာနှင့် ပြင်းထန်မှုအပေါ် မူတည်သည်။ ဆေးသောက်ခြင်းဖြင့် ခြေထောက်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်းဖြင့် ကုသနိုင်ပါသည်။ ပိုမိုအဆင့်မြင့်သော ကိစ္စများတွင် balloon angioplasty ကဲ့သို့သော ခွဲစိတ်မှုမဟုတ်သော နည်းလမ်းများကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ သို့မဟုတ် ရောဂါအလွန်ပြင်းထန်ပါက လိုအပ်သည့်နေရာများတွင် ကွိုင် (Stent) ဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော stent ကိုထည့်ပါ။ သွေးကြောများကို ပြန်လည်ချိတ်ဆက်ရန် ခွဲစိတ်ကုသမှု လိုအပ်ပါသည်။
သွေးကြောကျဉ်းရောဂါကို ကာကွယ်ပေးပါတယ်။
ရောဂါကာကွယ်ခြင်းစသည့် အန္တရာယ်အမျိုးမျိုးကို ရှောင်ရှားရန် လိုအပ်သည်။- ဆေးလိပ်ဖြတ်ပါ။
- ဆီးချို၊ အဆီနှင့် သွေးပေါင်ချိန်ကို ထိန်းချုပ်ပါ။
- လေ့ကျင့်ခန်း မှန်မှန်လုပ်ပါ။ အထူးသဖြင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများသည် လမ်းလျှောက်ခြင်း သို့မဟုတ် စက်ဘီးစီးခြင်းကို အသုံးပြုသင့်သည်။ ရလဒ်များမြင်ရန် လေ့ကျင့်ခန်းကို တစ်နေ့လျှင် အနည်းဆုံး မိနစ် ၃၀၊ တစ်ပတ်လျှင် ၃ ရက်၊ ၆ လ ဆက်တိုက် ပြုလုပ်ရပါမည်။
- အထူးသဖြင့် လမ်းလျှောက်ခြင်း သို့မဟုတ် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း ခြေထောက်နာခြင်း သို့မဟုတ် ခြေသလုံးကြွက်သားများ နာကျင်လာသည့်အခါ ဆရာဝန်နှင့် ချက်ချင်းပြသပါ။
