လူနာ၏အခြေအနေအကဲဖြတ်ခြင်း။ အရိုးအဆစ်ရောင်ခြင်း။ နာကျင်ကိုက်ခဲမှု၊ တောင့်တင်းမှုများစွာနှင့် အဆစ်များကို အသုံးပြုနိုင်စွမ်း အကန့်အသတ်ရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ၎င်းတို့တွင်-
အဆစ်အမြစ်ကိုက်ခဲခြင်း (Pain Dimension)၊
အဆစ်တောင့်တင်းခြင်း (Stiffness Dimension)၊
အဆစ်အသုံးပြုခြင်း (Function Dimension)၊
1. အဆစ်နာကျင်ခြင်း (Pain Dimension)၊
- လမ်းလျှောက်စဉ် ဒူးဆစ်နာခြင်း။ စတိုးဆိုင်တစ်ခုတွင် လမ်းလျှောက်ခြင်းကဲ့သို့သော မျက်နှာပြင်တစ်ခုပေါ်တွင် လမ်းလျှောက်ခြင်းပုံစံ။ ဒူးနာတာ ဘယ်လောက်ရှိလဲ။
- လှေကားအတက်အဆင်းတွေမှာ ဒူးဆစ်တွေနာတယ်။ လှေကားအတက်အဆင်း အတက်အဆင်းလုပ်ပြီးရင် ဒူးနာတာ ဘယ်လောက်ရှိလဲ။ လှေကားအတက်အဆင်းတွင် နာကျင်မှုသည် မညီမညာဖြစ်နေပါက၊ ဧရိယာကို ပိုမိုနာကျင်စေခြင်းဖြင့် မှတ်တမ်းတင်ပါ။
- ညဘက် ဒူးဆစ်နာခြင်း။ ညစဉ် အိပ်စက်ခြင်းကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသော ဒူးနာနေပါသလား။
- အနားယူနေစဉ် ဒူးဆစ်နာခြင်း။ အနားယူခြင်း၏ကိုယ်ဟန်အနေအထား၌အဆစ်များအသုံးပြုခြင်း။ ဒါမှမဟုတ် မတ်တပ်မရပ်ဘဲ ထိုင်နေရင်း ဒူးနာတာ ဘယ်လောက်ရှိလဲ။
- မတ်တပ်ရပ်ပြီး ကိုယ်အလေးချိန်ချနေစဉ် ဒူးဆစ်နာခြင်း။ ဒူးနာတာ ဘယ်လောက်ရှိလဲ။ မတ်တပ်ရပ်ရင် ခြေထောက်ကို ဖိထားပါ။ ဒူးဆစ်မလှုပ်ဘဲ
2. အဆစ်များ တောင့်တင်းခြင်းနှင့် တောင့်တင်းခြင်း (Stiffness Dimension) သင်၏ အဆစ်များ တောင့်တင်းခြင်းနှင့် တင်းမာခြင်း လက္ခဏာများ နေ့စဥ် အချိန်အမျိုးမျိုးတွင်၊
- မနက်အိပ်ရာနိုးချိန် (နိုးနေချိန်) တွင် အရိုးအဆစ်များ တောင့်တင်းခြင်း။ ဒူးတွေ ကောင်းကောင်း လှုပ်နိုင်မလား။ ဒူးဆစ်တွေ ဘယ်လောက်တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ခံစားရလဲ။
- နေ့ဘက်တွင် အဆစ်များ တောင့်တင်းခြင်း။ သင်အလုပ်လုပ်သောနေ့တွင် ထိုင်နေရာမှ မတ်တပ်ရပ်ခြင်းကဲ့သို့သော ကိုယ်ဟန်အနေအထားကို ပြောင်းလဲပါ။ သို့မဟုတ် မတ်တပ်ရပ်မှ လမ်းလျှောက်ခြင်း စသည်တို့ကို ကောင်းစွာ လှုပ်ရှားနိုင်ပါသလား။ သင့်ဒူးဆစ်ကို ကော်ကိုင်ထားသလို ခံစားရတယ်။ ဒါမှမဟုတ် ဘယ်လောက် တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ခံစားရလဲ။
(မှတ်ချက်- အချို့လူများသည် နံနက်ခင်းတွင် အလွန်အမင်း တောင့်တင်းခြင်း ဖြစ်လိမ့်မည်။ တစ်ချို့လူတွေက နေ့ဘက်မှာ အရမ်းကြပ်တယ်လို့ ခံစားရတယ်)
3. အဆစ်အသုံးပြုခြင်း (Function Dimension) အမျိုးမျိုးသော ကိုယ်ဟန်အနေအထားများတွင် သင့်အဆစ်များကို အသုံးပြုနိုင်စွမ်း။
- လှေကားအတက်အဆင်း လှေကားအတက်အဆင်း အခက်အခဲရှိပါသလား။ ကျွမ်းကျင်စွာ လုပ်နိုင်သလား။ ငယ်ရွယ်တဲ့ အရည်အချင်းတွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်တယ်။
- လှေကားတက်ခြင်း လှေကားတက်ရန် အခက်အခဲရှိပါသလား။ ကျွမ်းကျင်စွာ လုပ်နိုင်သလား။ ငယ်ရွယ်တဲ့ အရည်အချင်းတွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်တယ်။
- ထိုင်နေရာမှ ထရပ်လိုက်သည်။ ထိုင်ခြင်းမှ မတ်တပ်ရပ်ခြင်းသို့ ကိုယ်ဟန်အနေအထားပြောင်းရန် အခက်အခဲရှိပါသလား။ ငယ်ရွယ်တဲ့ အရည်အချင်းတွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်တယ်။
- မတ်တပ်ရပ်ခြင်း သင့်တွင်ရပ်တည်ရန်အခက်အခဲရှိပါသလား။ အချိန်အကြာကြီး ရပ်တည်နိုင်ပါ့မလား။ ငယ်ရွယ်တဲ့ အရည်အချင်းတွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်တယ်။
- မြေပြင်ပေါ်တွင် လမ်းလျှောက်ခြင်း။ စတိုးဆိုင်လိုမျိုး ချောမွေ့တဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ လမ်းလျှောက်ရတာ အခက်အခဲရှိပါသလား။
- ကားအဝင်အထွက် ကားအဝင်အထွက်မှာ ဘယ်လောက်အခက်အခဲရှိလဲ။ ငယ်ရွယ်တဲ့ အရည်အချင်းတွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်တယ်။
- စျေးဝယ်ဖို့၊ စျေးသွားသို့မဟုတ်စူပါမားကတ်ကိုသွားနိုင်ပါတယ်။ ငယ်ငယ်တုန်းကလို ဖြုန်းနိုင်သလား။
(မှတ်ချက်- မရောက်ဖူးကြောင်း ဖြေဆိုသူများ သွားစရာ မလိုဘူးဆိုတော့ အဆင်ပြေလား မပြေလားမေးပါ။) - ဘောင်းဘီဝတ်ခြင်း- ဘောင်းဘီ (အတွင်းခံ သို့မဟုတ် အပြင်ဝတ်) ဝတ်ရန် အခက်အခဲရှိပါသလား။ မတ်တပ်ရပ်ပြီး ယခင်ကဲ့သို့ ဝတ်ဆင်နိုင်ပါသလား။
- အိပ်ရာထဲကထ လှဲလျောင်းခြင်းမှ ကုတင်စောင်းတွင် ထိုင်ခြင်းသို့ အနေအထားပြောင်းရန် ခက်ခဲသည်။
- ဘောင်းဘီကို ချွတ်ခြင်း- ဘောင်းဘီကို ချွတ်ရန် အခက်အခဲရှိပါသလား။ (အတွင်းအလွှာ သို့မဟုတ် အပြင်အလွှာ) မတ်တပ်ရပ်ပြီး ယခင်ကဲ့သို့ ချွတ်နိုင်ပါသလား။ ဒါမှမဟုတ် ဖယ်ရှားဖို့ ထိုင်ရမှာလား။
- သင်ကိုယ်တိုင်ရေချိုးခြင်း။ ရေချိုးဖို့အခက်အခဲရှိလား။ ရေချိုးဖို့ ကူညီပေးမယ့်သူတစ်ယောက်လိုပါသလား။
- ထိုင်ခြင်း- မတ်တပ်ရပ်ခြင်းမှ ကုလားထိုင်တွင် ထိုင်ခြင်းမှ ကိုယ်ဟန်အနေအထားပြောင်းရန် အခက်အခဲရှိသည်။ (ကြမ်းပြင်ပေါ်မှာ မထိုင်ဘူး)
- အိမ်သာထိုင်ခြင်း – အိမ်သာထိုင်ရန် အခက်အခဲရှိပါသလား။ (ပုံမှန်အိမ်သာသုံးသည်) ဟုတ်ပါသလား။ လူငယ်များ၏ အရည်အချင်းများနှင့် ယှဉ်ကြည့်လျှင် ထိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် ထရန်မှာ ခက်ခဲသည် သို့မဟုတ် ဖရိုဖရဲ ဖြစ်နေသည်။
- လေးလံသောအိမ်မှုကိစ္စများ- အိမ်သာသန့်ရှင်းရေး၊ ကားဆေးကြောခြင်း၊ ပန်းခြံအတွင်းရှိအပင်များကိုရေလောင်းခြင်း၊ အိမ်သန့်ရှင်းရေးလုပ်ခြင်း၊ မြက်ခုတ်ခြင်း၊ သစ်ရွက်များကိုခုတ်ထစ်ခြင်း၊ လေးလံသောပစ္စည်းများသယ်ဆောင်ခြင်းစသည့်အိမ်အလုပ်များကိုလုပ်ရန်အခက်အခဲရှိပါသလား။
အရင်ကလို သွက်သွက်လက်လက်နဲ့ လုပ်လို့ရလား။ ငယ်ရွယ်တဲ့ အရည်အချင်းတွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်တယ်။ - အိမ်မှုကိစ္စ ပေါ့ပေါ့ပါးပါး လုပ်ပါ။ ချက်ပြုတ်ခြင်း၊ ပန်းကန်ဆေးခြင်း၊ ဖုန်သုတ်ခြင်း၊ စားပွဲသုတ်ခြင်း၊ စားပွဲတင်ခြင်း စသည်ဖြင့် ပေါ့ပါးသော အိမ်မှုကိစ္စများကို လုပ်ဆောင်ရန် အခက်အခဲရှိပါသလား။ ယခင်ကကဲ့သို့ သွက်လက်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်ပါသလား။
ငယ်ရွယ်တဲ့ အရည်အချင်းတွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်တယ်။
အကိုးအကားစာရွက်စာတမ်းများ
- Kuptniratsaikul V၊ Rattanachaiyanont M. Western Ontario နှင့် McMaster (WOMAC) Osteoarthritis Index for Modified Thai version of validation Clin Rheumatol 2007; ၂၆:၁၆၄၁-၅။
- Nicholas Bellamy WOMAC Osteoarthritis Index.User guide VIII 2007:71-3။
