อารมณ์โกรธสั่งได้

สุดยอดพฤติกรรมลูกที่พ่อแม่พบบ่อย ๆ คือ ใจร้อน ไม่ยอมรอ ร้องไห้ เอาแต่ใจ ขี้เบื่อ ไม่อดทน โวยวายตลอดเวลา ดื้อ ก้าวร้าว ขาดสมาธิ มีพัฒนาการช้ากว่าเด็กวัยเดียวกัน แล้วจะเลี้ยงแบบไหนดี และจะดีไหมถ้าสามารถเข้าใจและค้นพบศักยภาพลูกน้อยได้ตั้งแต่วัยเด็ก ดังนั้นถ้าสงสัยในพฤติกรรมของลูกที่ผิดแปลกไปจากเด็กวัยเดียวกันควรจะพามาปรึกษาแพทย์ เพื่อรับการตรวจคัดกรองพัฒนาการด้วยเครื่องมือมาตรฐานต่าง ๆ

ตรวจพัฒนาการเบื้องต้น

การตรวจพัฒนาการเบื้องต้นนี้เหมาะสำหรับพ่อแม่ที่สงสัยในพฤติกรรมของลูก รวมถึงพ่อแม่ที่ต้องการรู้ว่าลูกมีทักษะความเป็นเลิศด้านไหน เพื่อนำไปสู่การวางแผนรักษาหรือเตรียมความพร้อมก่อนเข้าโรงเรียน โดยเฉพาะเด็กที่พัฒนาการล่าช้าต้องรีบมาทันทีที่ผิดสังเกต ไม่ต้องรอให้ถึง 1 ขวบ

มีเคสตัวอย่างเป็นเด็กที่ไม่สามารถต่อแผ่นจิ๊กซอว์แบบง่าย ๆ เมื่อพามาทดสอบก็พบว่ามีปัญหาทางสายตาและการใช้กล้ามเนื้อมือ เมื่อเทียบกับทักษะด้านภาษาโดยพบว่าเด็กพูดเก่ง เล่าเรื่องได้ดี พ่อแม่สามารถสังเกตได้จากสิ่งที่ลูกชอบเล่น ซึ่งจะสะท้อนถึงทักษะเด่นของเขา” 

ยกตัวอย่างพ่อแม่ที่ต้องการส่งเสริมให้ลูกเล่นดนตรี จะต้องเปิดโอกาสให้เด็กค้นหาด้วยตนเองตามความชอบและความถนัด ขณะเดียวกันก็ต้องดูความพร้อมของลูกด้วย หากเด็กมีกล้ามเนื้อมือไม่แข็งแรงอาจจะไม่เหมาะกับเครื่องดนตรีที่ต้องใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก เช่น เปียโน อาจจะส่งเสริมให้เล่นเครื่องสาย เช่น ไวโอลินหรือเครื่องตีอย่างกลอง เพราะใช้กล้ามเนื้อมือทั้งมือไม่ใช่แค่เพียงบางนิ้วเท่านั้น

คุณหมอยังอ้างอิงหลักฐานทางการแพทย์ว่า พันธุกรรมมีผลต่อพฤติกรรมของลูก 50% ที่เหลืออีก 50% มาจากการเลี้ยงดูหรือสภาพแวดล้อม ฉะนั้นพ่อแม่ที่ใจร้อนย่อมมีโอกาส 50% ที่ลูกจะมีนิสัยใจร้อนตามไปด้วย แต่ก็ไม่ใช่จุดด้อยแต่อย่างใด

“หมอเคยให้คำปรึกษาคุณแม่คนหนึ่งมีนิสัยใจร้อน ลูกก็ใจร้อน หงุดหงิด โมโหง่าย เวลาโมโหก็หยิบลวดเย็บกระดาษมาข่วนคุณแม่ พฤติกรรมเช่นนี้ถ้าไม่รีบแก้ไขตั้งแต่เด็ก ๆ ก็จะกลายเป็นผู้ใหญ่ที่มีพฤติกรรมและอารมณ์รุนแรงมากขึ้น แต่ถ้าหากพ่อแม่ปรับวิธีการเลี้ยงดูใหม่ เด็กก็จะมีโอกาสอยู่ร่วมในสังคมได้ตามปกติ”

​

สอนลูกจัดการความโกรธ

อย่างไรก็ตาม นิสัยใจร้อนนี้ก็ถือว่าเป็นสไตล์ของเขา แต่จะทำอย่างไรให้สไตล์ที่ติดตัวมานี้สามารถอยู่ร่วมกับสังคมได้ปกติและมีความสุขที่สุด

มีทริคอยู่หลายอย่าง เช่น ต้องดูที่คุณแม่ก่อนว่าใจร้อนจากปัญหาทางจิตเวชหรือไม่ หากถึงขั้นควบคุมตนเองไม่ได้ก็ต้องรักษาคุณแม่ก่อนเพราะมีผลต่อลูก ถ้าไม่ใช่ปัญหาทางจิตเวชก็ต้องหามุมสงบสติอารมณ์ทั้งพ่อแม่ต้องเตือนลูกทุกครั้งที่เกิดอารมณ์โมโห เพื่อให้เขารู้ตัวว่าอยู่ในอารมณ์ใด

ขณะเดียวกันพ่อแม่ต้องย้ำว่า ไม่ชอบพฤติกรรมเช่นนี้และที่สำคัญห้ามแสดงความโกรธตอบ ในทางกลับกันต้องรีบชื่นชมว่าลูกเก่งที่สามารถระงับความโกรธได้ สุดท้ายแล้ว เด็กจะเรียนรู้ไปทีละเล็กละน้อยถึงวิธีระงับความโกรธ ทำให้สามารถปรับอารมณ์ได้ดีขึ้น

ทุกคนโกรธได้เป็นธรรมดา เพียงแต่ใครจะปรับพฤติกรรมที่แสดงออกมาได้อย่างเหมาะสม”

พญ.มัณฑนา ชลานันต์ กุมารแพทย์ด้านพัฒนาการและพฤติกรรม โรงพยาบาลกรุงเทพ กล่าวเพิ่มเติมว่า “เด็กแต่ละคนมีพื้นฐานอารมณ์และตัวตนแตกต่างกันจึงตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นในรูปแบบที่แตกต่างกันไป ดังนั้นการเข้าใจตัวตนของเด็กจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อพ่อแม่จะตอบสนองให้เหมาะสมกับเด็กแต่ละคน แต่ละวัยให้มีพัฒนาการที่เป็นเลิศ”

การส่งเสริมให้เด็กมีพัฒนาการและได้รับการตอบสนองที่เหมาะสมตามช่วงวัยจะส่งผลให้มีพัฒนาการด้านสติปัญญา อารมณ์ ทักษะทางสังคม การแก้ไขปัญหาและความคิดสร้างสรรค์อันนำไปสู่ความสำเร็จในอนาคต

ทั้งนี้พ่อแม่สามารถนำเด็กวัย 9 เดือน – 5 ปี มาตรวจวัดพัฒนาการ เพราะเป็นช่วงที่สมองมีพัฒนาการสูงสุด ซึ่งสามารถบอกความสามารถของเด็กในแต่ละด้าน ได้แก่ เชาวน์ปัญญา ความสามารถการใช้สายตา”