နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါ
နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါ (CAD) သည် နှလုံးကြွက်သားများအား သွေးထောက်ပံ့နေသော သွေးလွှတ်ကြောများအတွင်း အဆီခဲများစုဝေးပိတ်ဆို့ခြင်းကြောင့် သွေးကြောကျဉ်းလာခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဤဖြစ်စဉ်သည် နှလုံးရှိသွေးလွှတ်ကြောများ၏ အတွင်းပိုင်းအား ကျဉ်းမြောင်းစေပြီး နှလုံးကြွက်သားများသို့ အောက်ဆီဂျင်ပြည့်ဝသောသွေးရောက်ရှိမှုကို ကန့်သတ်စေပါသည်။ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါ၏ နှလုံးအပေါ်အကျိုးသက်ရောက်မှုအား အသေးစိတ်ပိုမိုနားလည်ရန်အတွက် နှလုံး၏အခြေခံဖွဲ့စည်းပုံနှင့် လုပ်ငန်းဆောင်တာများအား အကြမ်းဖြင်းလေ့လာခြင်းဖြင့် အထောက်အကူဖြစ်စေပါသည်။
နှလုံးသည် အခြေခံအားဖြင့် ညှစ်ထုတ်သည့်စက် (pump) တစ်ခုသာဖြစ်ပါသည်။ နှလုံးသည် myocardium ဟုခေါ်သော နှလုံးကြွက်သားအစုအဝေးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပါသည်။ နှလုံး၏အဓိကလုပ်ငန်းဆောင်တာမှာ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးသို့ အောက်ဆီဂျင်နှင့်အာဟာရဓာတ်များ ရောက်ရှိနိုင်ရန် သွေးများညှစ်ထုတ်ပေးခြင်းဖြစ်ပါသည်။ နှလုံးကြွက်သား (myocardium) သည်လည်း အောက်ဆီဂျင်နှင့်အာဟာရဓာတ်များကို အခြားခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများနည်းတူ လိုအပ်ပါသည်။ နှလုံး၏ အတွင်းခန်းများမှဖြတ်သန်းသွားသော (နှလုံးမှညှစ်ထုတ်လိုက်သော) သွေးများသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားသောအစိတ်အပိုင်းများသို့သာ ရောက်ရှိပါသည်။ ထိုသွေးများသည် နှလုံးကြွက်သား (myocardium) ကို အောက်ဆီဂျင်နှင့်အာဟာရဓာတ်များ မပို့ဆောင်ပေးပါ။ နှလုံးကြွက်သား (myocardium) သည် အောက်ဆီဂျင်နှင့်အာဟာရဓာတ်များကို နှလုံး၏ပြင်ပ၌ရှိသော နှလုံးသွေးလွှတ်ကြောများမှသာ ရရှိပါသည်။

နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း ကို အဘယ်ကြောင့်လိုအပ်ပါသလဲ။
နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းသည် အထူးဓာတ်မှန်ရိုက်စစ်ဆေးမှုတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် နှလုံးသွေးလွှတ်ကြောများကျဉ်းမြောင်းခြင်း (သို့မဟုတ်) ပိတ်ဆို့ခြင်း ဖြစ်ပေါ်သည့်နေရာနှင့် ပမာဏကို ရှာဖွေရာတွင် အသုံးပြုပါသည်။ နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းဖြင့် ဆရာဝန်အား လူနာအတွက်အသင့်လျော်ဆုံး ကုသမှုအစီအစဉ် (ဥပမာ – နှလုံးသွေးကြောချဲ့ခြင်း၊ နှလုံးသွေးကြောထောက်တိုင်ထည့်၍ နှလုံးသွေးကြောချဲ့ခြင်း၊ နှလုံသွေးကြောဖြတ်ဆက်၍ နှလုံးသွေးကြောအစားထိုးခွဲစိတ်ကုသခြင်း၊ သောက်ဆေးဖြင့်ကုသခြင်း အစရှိသဖြင့်) ကို သိရှိစေနိုင်ပါသည်။
ညွှန်ကြားချက်
- နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါ၏ လက္ခဏာ ဥပမာ – ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း (angina)
- အခြား စစ်ဆေးမှုများနှင့် မစမ်းသပ်နိုင်သည့် ရင်ဘတ်၊ မေးရိုး၊ လည်ပင်း၊ လက်မောင်းတို့ နာကျဉ်ခြင်း
- ရုတ်တရက် (သို့မဟုတ်) ပို၍ဆိုးလာသော ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း (unstable angina)
- နှလုံးညှစ်အားလျော့ခြင်း
- အခြား သွေးကြောရောဂါများ (သို့မဟုတ်) ရင်ခေါင်းသို့ ဒဏ်ရာရခြင်း
- ခွဲစိတ်ကုသရန်လိုအပ်သည့် နှလုံးအဆို့ရှင်ရောဂါ ဖြစ်ခြင်း
- နှလုံးနှင့်မသက်ဆိုင်သော ခွဲစိတ်မှုပြုလုပ်ရန်ရှိသော လူနာများတွင်လည်း ခွဲစိတ်ချိန်တွင် နှလုံးနှလုံးနှင့်ပတ်သက်သည့် ပြဿနာတစ်ခုခုဖြစ်နိုင်သည့် အန္တရာယ်ရှိပါက မခွဲစိတ်ခင်တွင် နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းကိုလိုအပ်နိုင်ပါသည်။
နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းသည် နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးအနည်းငယ်ရှိနိုင်သဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းသို့ ထိုးသွင်းရန်မလိုအပ်သည့် စစ်ဆေးမှုများဖြစ်သည့် ECG၊ နှလုံးပုံရိပ်ဖော် စစ်ဆေးခြင်း (echocardiogram) သို့မဟုတ် ပြေးစက်ပေါ်တွင်ပြေး၍ နှလုံးစစ်ဆေးခြင်း (stress test) တို့ကို ဦးစွာ ပြုလုပ်လေ့ရှိပါသည်။
အန္တရာယ်များ (ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ)
နှလုံးနှင့် သွေးကြောဆိုင်ရာ စစ်ဆေးကုစမှု လုပ်ငန်းများကဲ့သို့ပင် နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းသည် အန္တရာယ်အနည်းငယ်ရှိနိုင်ပါသည်။ ကြီးမားသော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများမှာဖြစ်ခဲသော်လည်း ဖြစ်နိုင်သည့် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများမှာ –
- ရုတ်တရက် နှလုံးဖောက်ခြင်း
- လေဖြတ်ခြင်း
- သွေးကြောပြွန်ပိုက်ထည့်သည့် သွေးလွှတ်ကြောအား ထိခိုက်မိခြင်း
- နှလုံးခုန်နှုန်းစည်းချက်မမှန်ခြင်း
- စစ်ဆေးမှုပြုလုပ်နေစဉ်အတွင်း အသုံးပြုသည့် သွေးကြောအရောင်ဆိုးဆေးနှင့် ဆေးဝါးများနှင့် ဓာတ်မတည့်မှု ဖြစ်ပေါ်ခြင်း
- နှလုံးကြွက်သားနှင့် သွေးလွှတ်ကြောများသို့ ဒဏ်ရာဖြစ်ခြင်း
- ရုတ်တရက်နှလုံးဖိခံရခြင်း (Cardiac tamponade)
- သွေးကြောအရောင်ဆိုးဆေးကြောင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်း
- သွေးထွက်လွန်ခြင်း
- ပိုးဝင်ခြင်း
- သွေးကြောပြွန်ပိုက်ထိုးသွင်းသည့်နေရာမှ အရွယ်အစားအမျိုးမျိုးရှိသော အညိုမည်းစွဲခြင်း
- ဓာတ်ရောင်ခြည်နှင့် ထိတွေ့ခံရခြင်း
အချို့သောအခြေအနေများတွင် နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းကို အရေးပေါ်ပြုလုပ်ရတတ်ပါသည်။ များသောအားဖြင့် နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းသည် လူနာအတွက် ပြင်ဆင်ချိန်ရရန်အတွက် ကြိုတင်ရက်ချိန်းစီစဉ်ပေးပါသည်။
ပြင်ဆင်မှု
နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းကို ဆေးရုံရှိ သွေးကြောပြွန်ပိုက်ထည့်ကုသသည့် ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် ပြုလုပ်ပါသည်။
ရက်ချိန်းရယူပြီးသော ပြင်ပလူနာများအတွက် :
ပုံမှန်အားဖြင်သင်သည် စစ်ဆေးမှုပြုလုပ်မည့်နေ့၏ မနက်ပိုင်းတွင် ဆေးရုံသို့ သွားရောက်ရပါသည်။ သင်၏ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများသည် စစ်ဆေးမှုအတွက်လိုအပ်သော ညွှန်ကြားမှုများနှင့် သောက်နေသောဆေးဝါးများအကြောင်း ရှင်းပြပေးပါမည်။
- အကယ်၍ မနက်ပိုင်းတွင်စစ်ဆေးမှုပြုလုပ်ရန်ချိန်းဆိုထားပါက စစ်ဆေးမှုမလုပ်ခင်တစ်ရက်တွင် ညသန်းခေါင်နောက်ပိုင်းမှစ၍ မည်သည့် အစားအသောက်မျှ မစားမသောက်ရပါ။ သင်လက်ရှိသောက်နေသောသောက်ဆေးများအား ၎င်းတို့၏မူရင်းဆေးဗူးခွံများထဲတွင်ထည့်၍ ယူဆောင်သွားရပါမည်။ ပုံမှန်မနက်ပိုင်းသောက်ရသော သောက်ဆေးများအား သောက်သင့်/မသင့် ကို သင်၏ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်ပါ။ ဆီးချိုရှိပါက စစ်ဆေးမှုမပြုလုပ်ခင် ဆီးချိုသောက်ဆေးများနှင့် အင်ဆူလင်ထိုးဆေးတို့ ထိုးသင့်/မထိုးသင့် ကိုလည်း ဆရာဝန်အားမေးပါ။
- ကြိုတင်ရက်ချိန်း မစီစဉ်ထားသောလူနာများနှင့် မနက်ပိုင်းမှလွဲ၍ အခြားအချိန်များတွင် စစ်ဆေးမှုပြုလုပ်ရန် ချိန်းဆိုထားသူများအတွက်မူ သင်၏ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများမှ အသေးစိတ် လမ်းညွှန်ချက်များပေးပါလိမ့်မည်။
- သင့်တွင် ယခင်က ပင်လယ်စာ (သို့မဟုတ်) သွေးကြောအတွင်းထိုးသွင်းသည့် သွေးကြောအရောင်ဆိုးဆေးများနှင့် ဓာတ်မတည့်မှုဖြစ်ပေါ်ဖူးပါက ဆရာဝန်အားကြိုတင်အသိပေးပါ။
စစ်ဆေးမှုသည်အချိန်ဘယ်လောက်ကြာသလဲ။
နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းသည် အချိန် တစ်နာရီခန့်သာကြာမြင့်ပါသည်။ သို့သော် သွေးကြော ပြွန်ပိုက်မှတစ်ဆင့် ကုသမှုလုပ်ငန်းများ ပြုလုပ်ရသည့်အခြေအနေများတွင် ထိုထက်ပို၍ကြာမြင့်နိုင်ပါသည်။ စစ်ဆေးမှုမပြုလုပ်ခင်နှင့် ပြုလုပ်ပြီး စောင့်ကြည့်သည့်အချိန်တို့ သည်လည်း ထပ်ပေါင်းကြာချိန်ရှိနိုင်ပါသည်။
အဖြေထုတ်ခြင်းနှင့် အကြံဉာဏ်ပေးခြင်း
နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းသည် သင်၏သွေးကြောများ ပြဿနာတစ်ခုခုရှိနေပါက ဆရာဝန်အား မြင်သာစေပါသည်။ ၎င်းသည် –
- သင့်တွင် အဆီခဲများကြောင့်ပိတ်ဆို့ကျဉ်းမြောင်းနေသော နှလုံးသွေးလွှတ်ကြောအရေအတွက်ကို သိရှိစေနိုင်ပါသည်။
- သင်၏သွေးကြောများထဲတွင် ပိတ်ဆို့မှုဖြစ်နေသည့်နေရာအတိအကျကို ထောက်ပြနိုင်ပါသည်။
- သင်၏သွေးကြောအတွင်း သွေးစီးဆင်းမှုမည်မျှပိတ်ဆို့နေကြောင်း မြင်သာစေပါသည်။
- နှလုံးသွေးကြောဖြတ်ဆက်ခွဲစိတ်ခြင်း ပြုလုပ်ထားပါက ရလာဒ်အား စစ်ဆေးနိုင်ပါသည်။
- သင်၏နှလုံးနှင့် သွေးကြောများအတွင်း သွေးစီးဆင်းမှုအား စစ်ဆေးနိုင်ပါသည်။
- နှလုံးသွေးကြောဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း ပြုလုပ်နေစဉ်အတွင်း သွေးကြောချဲ့ကုသခြင်းနှင့် နှလုံးသွေးကြောထောက်တိုင်ထည့်၍ နှလုံးသွေးကြောချဲ့ကုသခြင်းတို့ ပြုလုပ်နိုင်သဖြင့် အခြားကုသမှုနည်းလမ်းများ ပြုလုပ်ရန်မလိုအပ်တော့အောင်လည်း ကာကွယ်ပေးပါသည်။ (နှလုံးသွေးကြောပိတ်ဆို့နေသည့်နေရာအား သွေးကြောချဲ့ကုသခြင်း)
အထက်ပါအချက်အလက်များအား ဆရာဝန်မှ သိရှိခြင်းဖြင့် သင့်အတွက် အကောင်းဆုံးကုသမှုနှင့် သင့်နှလုံးအခြေအနေ၏ အန္တရာယ်အတိမ်အနက်တို့ကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ပါသည်။ သင့်အဖြေအပေါ်မူတည်ပြီး သင်၏ဆရာဝန်သည် ဥပမာအားဖြင့် နှလုံးသွေးလွှတ်ကြောကုသမှု၏ အောင်မြင်နိုင်ချေနှင့် အကျိုးရှိမရှိတို့ကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ပါသည်။