นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ

นิ่วในไตเป็นโรคที่เกิดจากการสะสมของแร่ธาตุแข็งชนิดต่าง ๆ จนกลายเป็นก้อนแข็งที่มีชนิดและขนาดแตกต่างกัน โดยมักจะพบที่ไตบริเวณกรวยไตและระบบทางเดินปัสสาวะ เป็นผลมาจากการปัสสาวะเข้มข้นมากและตกตะกอนเป็นนิ่ว ซึ่งนิ่วในไตมีโอกาสเป็นซ้ำได้

การเกิดนิ่วในไตมีความเกี่ยวข้องกับการมีแคลเซียมในปัสสาวะมากผิดปกติจากปัจจัยต่าง ๆ ได้แก่

• รับประทานอาหารแคลเซียม โปรตีน เกลือ และน้ำตาล สูงมากเกินไป
• ดื่มน้ำน้อยเกินไป
• ใส่น้ำตาลในเครื่องดื่มมากเกินไป
• กินอาหารที่มีสารออกซาเลตยับยังการดูดซึมแคลเซียม อาทิ ถั่ว หน่อไม้ ช็อกโกแลต ผักปวยเล้ง มันเทศ ฯลฯ
• กินวิตามินซีมากกว่าวันละ 1,000 มิลลิกรัม
• ต่อมพาราไทรอยด์ทำงานมากเกินไป
• โรคแทรกซ้อนจากการเป็นโรคเกาต์
• โรคลำไส้อักเสบ เรื้อรัง
• โรคอ้วนน้ำหนักมากเกินไป
• โรคเบาหวาน

อาการที่กำลังบ่งบอกว่าเป็นนิ่วในไต ได้แก่

• ปวดเอวข้างที่มีก้อนนิ่ว
• ปวดหลังหรือช่องท้องช่วงล่างข้างใดข้างหนึ่ง
• ปวดเสียด ปวดบิดเป็นพัก ๆ
• มีไข้หนาว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ปัสสาวะขุ่นแดง
• ปัสสาวะเป็นเม็ดทราย
• ปัสสาวะแล้วเจ็บ
• ปัสสาวะบ่อย
• ปัสสาวะน้อย
• ปัสสาวะไม่ออก
• ปวดบิดในท้องรุนแรงถ้าก้อนนิ่วตกลงมาที่ท่อไต

***ผู้ป่วยบางรายอาจไม่มีอาการแสดง

การตรวจวินิจฉัยนิ่วในไตต้องประเมินโดยแพทย์เฉพาะทางเป็นสำคัญ มีหลายวิธี ได้แก่

-ตรวจปัสสาวะ หากพบเม็ดเลือดแดงจำนวนมาก แพทย์อาจสันนิษฐานได้ว่าเป็นนิ่วในไต

-ตรวจเลือด ผู้ป่วยนิ่วในไตมักมีปริมาณแคลเซียมหรือกรดยูริกในเลือดมากเกินไป

-เอกซเรย์ช่องท้อง ช่วยให้แพทย์เห็นก้อนนิ่วบริเวณทางเดินปัสสาวะ

-เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) ช่วยให้แพทย์เห็นก้อนนิ่วขนาดเล็ก

-อัลตราซาวนด์ไต ช่วยตรวจหาก้อนนิ่วในไตได้ชัดเจน

ตรวจเอกซเรย์ไตด้วยการฉีดสี (IVP) เพื่อวิเคราะห์สาเหตุการเกิดนิ่วในไตและช่วยให้สามารถวางแผนเพื่อป้องกันการเกิดนิ่วในไตซ้ำ

***การตรวจวินิจฉัยอื่น ๆ เพิ่มเติมต้องเป็นไปตามคำแนะนำของแพทย์