ตรวจการทำงานของตับ (Liver Function Test)
ทำไมต้องตรวจการทำงานของตับ?
การตรวจการทำงานของตับ เป็นการตรวจเลือดเพื่อวัดระดับโปรตีนและเอนไซม์ต่างๆ ที่อาจบ่งชี้ถึงความผิดปกติของตับ ค่าที่ได้จากการตรวจสามารถใช้ในการคัดกรองเบื้องต้นว่าตับมีการติดเชื้อหรือไม่ นอกจากนี้ ยังช่วยติดตามอาการของผู้ป่วยและประเมินผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิด
SGPT (Serum glutamate-pyruvate transaminase)
การตรวจการทำงานของตับ SGPT (Serum glutamate-pyruvate transaminase) หรือ ALT (Alanine transaminase) เป็นเอนไซม์ที่สร้างขึ้นเมื่ออวัยวะในร่างกายเกิดความเสียหาย เอนไซม์ชนิดนี้พบได้มากในตับ หากตรวจพบ ALT ในปริมาณมากอาจเป็นสัญญาณการมีปัญหาของตับด้วยเช่นกัน
ค่า SGPT
ค่าปกติคือ 0-45 U/L
ผลของค่า SGPT
หากค่าตับสูงเกินกว่าปกติ แปลว่า ตับเกิดการอักเสบแล้ว
สาเหตุค่าตับสูง
สาเหตุที่ค่าตับสูงและทำให้ตับเสื่อมเร็วคือ การดื่มแอลกอฮอล์ ผู้มีภาวะอ้วนลงพุง หรือดื่มเครื่องดื่มฟรุคโตสสูง จนไขมันเกาะตับ และผู้ที่รับประทานอาหารแปรรูป อาหารเก่า เพราะอาจมีสารปนเปื้น หรือสารก่อมะเร็ง
SGOT (Serum glutamic oxaloacetic transaminase)
การตรวจการทำงานของตับ SGOT (Serum glutamic oxaloacetic transaminase) หรือ AST (Aspartate transaminase) เป็นเอนไซม์ที่ร่างกายสร้างขึ้นเมื่ออวัยวะในร่างกายเกิดความเสียหาย หากพบปริมาณมากจะเป็นสัญญาณว่าอวัยวะภายในมีปัญหา โดยเฉพาะตับที่จะสร้างเอนไซม์ AST ออกมามากหากเกิดความเสียหายในเซลล์
ค่า SGOT
ค่าปกติ 5-34 U/L
ผลของค่า SGOT
หากค่าตับสูงเกินกว่าปกติ แปลว่า ตับเกิดการอักเสบแล้ว
สาเหตุค่าตับสูง
สาเหตุที่ค่าตับสูงและทำให้ตับเสื่อมเร็วคือ การดื่มแอลกอฮอล์ ผู้มีภาวะอ้วนลงพุง หรือดื่มเครื่องดื่มฟรุคโตสสูง จนไขมันเกาะตับ และผู้ที่รับประทานอาหารแปรรูป อาหารเก่า เพราะอาจมีสารปนเปื้อน หรือสารก่อมะเร็ง
GGT (Gamma GT)
การตรวจการทำงานของตับ GGT (Gamma-glutamyl transpeptidase) เป็นเอนไซม์ที่ผลิตโดยตับ ช่วยในการกำจัดสารพิษออกจากร่างกาย ระดับของเอนไซม์นี้มักจะเพิ่มขึ้นในกรณีที่ร่างกายได้รับแอลกอฮอล์ในปริมาณมากเกินไป หรือมีการบริโภคแอลกอฮอล์อย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน นอกจากนี้ การวัดค่า GGT ยังมีประโยชน์ในการตรวจสอบค่า ALP (Alkaline Phosphatase) เพื่อระบุว่าเอนไซม์นี้มาจากอวัยวะใดมากเกินไป หากพบว่าค่าเหล่านี้สูง จะเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงความเสี่ยงของโรคตับและโรคท่อทางเดินน้ำดี
ค่า GGT
- ค่าปกติของ GGT ผู้ชาย อยู่ระหว่าง 12-64 U/L
- ค่าปกติของ GGT ผู้หญิง อยู่ระหว่าง 9-36 U/L
ผลของค่า GGT
ค่า GGT ที่สูงเกินค่าปกติ หมายความว่าตับอาจจะถูกทำลายจากการติดแอลกอฮอล์ ในกรณีที่มีสาเหตุจากการดื่มจัด หากไม่ได้ดื่มแอลกอฮอล์แต่มีค่าตับสูง ก็ควรระวังภาวะไขมันสะสมในตับที่ไม่ได้เกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ หรือที่เรียกว่า Non-Alcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD)
สาเหตุค่า GGT
สาเหตุอาจมาจากการดื่มแอลกอฮอล์จัด และอาจมาจากโรคเบาหวานหรือโรคอ้วนได้ นอกจากนี้ความเครียดก็ทำให้ค่าตับสูงขึ้นได้ โดยเฉพาะคนที่มีภาวะไขมันสะสมในตับ
Alkaline Phosphatase (ALP)
การตรวจการทำงานของตับ Alkaline Phosphatase (ALP) เป็นเอนไซม์ที่ผลิตจากการทำงานของโปรตีนในร่างกาย โดยสามารถพบได้มากในตับและกระดูก ระดับ ALP ในเลือดสามารถใช้แยกความผิดปกติระหว่างตับและกระดูกได้ โดยปกติจะมีการตรวจ ALP ควบคู่กับ ALT และ AST
ค่า ALP
ค่าปกติของ ALP จะอยู่ระหว่าง 40-150 U/L
ผลของค่า ALP
ผู้ที่มีระดับ ALP สูง แสดงว่ามีความผิดปกติที่ตับหรือถุงน้ำดี ซึ่งอาจจะแสดงว่าเป็นโรคตับอักเสบ ตับแข็ง มะเร็งตับ มีนิ่วในถุงน้ำดี หรือมีท่อน้ำดีอุดตัน และอาจจะแสดงว่ามีปัญหาที่เกี่ยวข้องกับกระดูก
และสำหรับผู้ที่มีระดับ ALP ต่ำกว่าปกติ มีความน่าเป็นห่วงน้อยกว่าและเป็นภาวะที่พบได้น้อย แต่สามารถแสดงถึงสภาวะของร่างกายที่ได้รับสารอาหารไม่ครบถ้วน หรือได้รับปริมาณไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย ซึ่งอาจเกิดจากโรคเซลิแอคหรือการขาดวิตามินและแร่ธาตุบางชนิด
สาเหตุค่า ALP
สาเหตุระดับ ALP มีค่าที่ผิดปกตินั้น มักจะหมายถึงการมีความผิดปกติที่ตัวถุงน้ำดีหรือกระดูก และยังอาจแสดงถึงการมีสภาวะของร่างกายที่ได้รับสารอาหารไม่ครบถ้วน หรือได้รับปริมาณไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย มีมะเร็งที่ไต โรคระบบทางเดินอาหาร ตับอ่อน หรือการติดเชื้อรุนแรงได้