ถาม - ตอบเรื่องเส้นเลือดขอดชวนกวนใจ

เส้นเลือดขอดเป็นเรื่องใกล้ตัวกว่าที่คิดและมีความสัมพันธ์กับหลอดเลือดดำโดยตรง หากเป็นแล้วไม่เพียงกวนใจ เสียความมั่นใจ ยังมีหลายเรื่องที่ควรต้องเข้าใจให้ถูกต้อง

หลอดเลือดดำกับเส้นเลือดขอดมีความสัมพันธ์กันอย่างไร

เส้นเลือดขอดเกิดจากหลอดเลือดดำชั้นตื้นขยายตัวผิดปกติหลอดเลือดดำขยายตัวกว้างและเร็วขึ้นนำไปสู่การไหลย้อนกลับของเลือดเลือดจึงคั่งกลายเป็นเส้นเลือดขอดพบมากที่ขาและต้นขา

ลักษณะของเส้นเลือดขอดเป็นอย่างไร

ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ผิวหนังตั้งแต่ความรุนแรงน้อยคือสังเกตเห็นเป็นเส้นเลือดฝอยเล็ก ๆ คล้ายใยแมงมุม มีสีเขียว ม่วงคล้ำ น้ำเงินปนกัน หากเป็นหนักขึ้นจะเริ่มมีการปูดคดเคี้ยวคล้ายตัวหนอน และเกิดการอักเสบเป็นแผลได้

อาการเส้นเลือดขอดที่สังเกตได้คืออะไร

ปวดเมื่อยน่องเวลาเดิน มีตะคริวที่น่อง ปวดแสบปวดร้อนที่ขา บวม ผิวหนังสีคล้ำที่ขา ผื่นคัน ผิวหนังอักเสบ มีแผลที่ข้อเท้า ส่วนใหญ่มักพบที่ข้อเท้าด้านใน ถ้ารุนแรงอาจอักเสบจนมีเลือดออกได้

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดเส้นเลือดขอดมีอะไรบ้าง

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดเส้นเลือดขอด ได้แก่ ความเสื่อมของหลอดเลือดดำ อายุที่เพิ่มมากขึ้น การยืนนาน ๆ การเบ่งแรง โรคอ้วน รวมถึงมักพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย โดยผู้หญิงที่ตั้งครรภ์มีโอกาสเกิดมากกว่า เพราะเวลาตั้งครรภ์ความดันท้องเพิ่มขึ้น ทำให้เลือดไหลกลับหัวใจได้ยากขึ้น นอกจากนี้พันธุกรรมก็มีส่วนเช่นกัน หากมีประวัติครอบครัวเป็นเส้นเลือดขอดก็มีโอกาสเป็นได้ 

การตรวจรักษาเส้นเลือดขอดเป็นอย่างไร

แพทย์เฉพาะทางจะทำการตรวจวินิจฉัยโดยการซักประวัติและตรวจร่างกาย หากจำเป็นแพทย์อาจให้ทำการอัลตราซาวนด์เพิ่มเติม โดยเน้นรักษาตามอาการและความรุนแรงของผู้ป่วยเพื่อให้หลอดเลือดดำกลับมาทำงานได้ดีขึ้นและอาการเส้นเลือดขอดดีขึ้น วิธีการรักษาจะเริ่มจากการให้ยกขาสูง ใช้หมอนหนุนเพื่อช่วยให้เลือดไหลกลับได้ดีขึ้น ทำกายบริหารอย่างการกระดกข้อเท้าขึ้นและลงเพื่อให้เลือดหมุนเวียนได้ดี ใส่ถุงน่องที่มีความกระชับสำหรับรักษาเส้นเลือดขอดโดยเฉพาะ หากมีแผลสามารถใช้ผ้าพันแทนได้ รวมถึงการรับประทานยาตามที่แพทย์สั่ง นอกจากนี้ยังมีวิธีการผ่าตัดในผู้ป่วยที่เส้นเลือดขอดรุนแรงอีกด้วย

ป้องกันเส้นเลือดขอดได้อย่างไร

ในผู้ที่ต้องยืนนาน ๆ ห้อยขานาน ๆ ควรใส่ถุงน่องสำหรับป้องกันเส้นเลือดขอด เพื่อให้เลือดไหลย้อนกลับได้ดี ลิ้นหัวใจทำงานได้ดี แนะนำให้ใส่ตอนกลางวัน ส่วนในเวลากลางคืนให้นอนยกขาสูง 

ออกกำลังกายแบบไหนป้องกันเส้นเลือดขอด

การเดิน การขยับเท้า การทำให้กล้ามเนื้อเคลื่อนไหวล้วนแล้วแต่ช่วยป้องกันเส้นเลือดขอดได้ แต่การออกกำลังกายแบบเบ่งที่ต้องใช้การยกอาจเพิ่มปัจจัยเสี่ยงเส้นเลือดขอดจึงควรระมัดระวังเป็นพิเศษ 

อาชีพที่พบเส้นเลือดขอดได้บ่อย

ส่วนใหญ่เป็นอาชีพที่ต้องยืนนาน อาทิ แม่ค้า คุณครู พยาบาล แอร์โฮสเตส เป็นต้น

เส้นเลือดขอดรักษาหายขาดได้หรือไม่

เส้นเลือดขอดแม้รักษาแล้วก็ไม่สามารถหายขาดได้ ยังคงมีร่องรอยของเส้นเลือดขอดอยู่บริเวณผิวหนัง และหากกลับมาเป็นซ้ำจะมีอาการไม่มาก อย่างปวดขา ปวดน่อง ตะคริวที่หายเองได้

ถ้าเป็นเส้นเลือดขอดแล้วปล่อยไว้ไม่รักษาอันตรายแค่ไหน

หากเป็นเส้นเลือดขอดแล้วปล่อยทิ้งไว้จนมีขนาดใหญ่มากขึ้นเรื่อย ๆ จะเกิดการอักเสบ บวม แดง ร้อนตามเส้นที่ปรากฏที่ขา รวมถึงถ้าเกิดอุบัติเหตุอาจทำให้เลือดออกได้ นอกจากนี้ถ้าปล่อยทิ้งไว้จนเกิดการคั่งที่หลอดเลือด ข้อเท้าจะมีสีดำคล้ำ มีบาดแผลที่หายยากและเรื้อรัง จึงควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการรักษาโดยเร็ว